Saturday, June 23, 2007

ARNAUT DANIEL (άκμασε στα τέλη του δωδέκατου αιώνα): Ieu sui Arnaut qui plor e vau cantan




POESIES



Lo ferm voler qu'el cor m'intra


I

Lo ferm voler qu'el cor m'intra
no'm pot ges becs escoissendre ni ongla
de lauzengier qui pert per mal dir s'arma;
e pus no l'aus batr'ab ram ni verja,
sivals a frau, lai on non aurai oncle,
jauzirai joi, en vergier o dins cambra.

II

Quan mi sove de la cambra
on a mon dan sai que nulhs om non intra
– ans me son tug plus que fraire ni oncle –
non ai membre no'm fremisca, neis l'ongla,
aissi cum fai l'enfas devant la verja:
tal paor ai no'l sia prop de l'arma.

III

Del cor li fos, non de l'arma,
e cossentis m'a celat dins sa cambra,
que plus mi nafra'l cor que colp de verja
qu'ar lo sieus sers lai ont ilh es non intra:
de lieis serai aisi cum carn e ongla
e non creirai castic d'amic ni d'oncle.

IV

Anc la seror de mon oncle
non amei plus ni tan, per aquest'arma,
qu'aitan vezis cum es lo detz de l'ongla,
s'a lieis plagues, volgr'esser de sa cambra:
de me pot far l'amors qu'ins el cor m'intra
miels a son vol c'om fortz de frevol verja.

V

Pus floric la seca verja
ni de n'Adam foron nebot e oncle
tan fin'amors cum selha qu'el cor m'intra
non cug fos anc en cors no neis en arma:
on qu'eu estei, fors en plan o dins cambra,
mos cors no's part de lieis tan cum ten l'ongla.

VI

Aissi s'empren e s'enongla
mos cors en lieis cum l'escors'en la verja,
qu'ilh m'es de joi tors e palais e cambra;
e non am tan paren, fraire ni oncle,
qu'en Paradis n'aura doble joi m'arma,
si ja nulhs hom per ben amar lai intra.

VII

Arnaut tramet son chantar d'ongl'e d'oncle
a Grant Desiei, qui de sa verj'a l'arma,
son cledisat qu'apres dins cambra intra.




Canso do'ill mot son plan e prim

I

Canso do'ill mot son plan e prim
fas pus era botono'ill vim,
e l'aussor sim
son de color
de maintha flor,
e verdeia fuelha,
e'ill chan e'ill bralh
sono a l'ombralh
dels auzels per la bruelha.

II

Pels bruelhs aug lo chan e'l refrim
e per qu'om no m'en fassa crim
obri e lim
motz de valor
ab art d'Amor
don non ai cor que'm tuelha;
ans, si be'm falh,
la sec a tralh,
on plus vas me s'orguelha.

III

Re no val orguelh d'amador
qu'ades trabuca son senhor
del luec aussor
bas el terralh
per tal trebalh
que de joi lo despuelha:
dreitz es lacrim
e ard'e rim
se quel d'amor janguelha.

IV

Bona dona vas cui azor,
ges per erguelh no vau allor,
mas per paor
del devinalh
don jois trassalh
fauc semblan que no'us vuelha,
qu'anc no'ns jauzim
de lur noirim:
mal m'es que lor o cuelha.

V

Si ben vauc per tot ab esdalh,
mos pessamens lai vos assalh,
qu'ieu chan e valh
pel joi que'ns fim
lai o'ns partim,
don soven l'uelh me muelha
d'ir e de plor
e de dussour,
car pro ai d'Amor que'm duelha.

VI

Ar ai fam d'amor don badalh
e non sec mezura ni talh;
sols m'o engualh
qu'anc non auzim
del temps Caim
amador mens acuelha
cor trichador
ni bauzador;
per que mos jois capduelha.

VII

I Dona qui qu'es destuelha,
Arnautz dreg cor
lai o'es honor
quar vostre pretz capduelha.




Si'm fos Amors de joi donar tan larga

I

Si'm fos Amors de joi donar tan larga
cum ieu sui lieis d'aver ferm cor e franc,
ja de mos jorns no'm calgra far embarc,
qu'ieu am tan aut qu'espers me pueg e'm plomba;
e quan m'albir cum es de pertz al som
mout m'en am mais quar anc l'auzei voler,
qu'eras sai ieu que mos cors e mos sens
me faran far, lur grat, rica conquesta.

II

E si be'm fas long esper no'm embarga
qu'en tan ric loc me sui mes e m'estanc
don si belh dig mi tenon de joi larc;
e segrai tan qu'om me port a la tomba,
qu'ieu no sui ges selh que lais aur per plom;
e pus en lieis non tanh qu'om rei esmer
tan li serai sers e obediens
tro de s'amor, s'il platz, baizan me vesta.

III

Us bos respeitz mi reven e'm descarga
dels greus sospirs don me dolon mei flanc
quar en patz prenc l'afan e'l suffr'e'l parc
pus de beutat son las auras en comba,
que la genser par qu'aia pres un tom
plus bas de lieis, qui la ve, e es ver,
quar tuit bom aip, pretz e saber e sens
renhon en lieis, q'us non es meinhs ni'n resta.

IV

E pus tan val, cujatz doncs que s'esparga
mos deziriers, ni que's forc ni s'esbranc?
No serai sieus ni mieus si ja m'en parc,
si m'aiut selh que's mostret en colomba!
qu'en tot lo mon non es hom de nulh nom
tan finamen dezir gran ben aver
cum ieu fas lieis, mas ten m'en nonchalens
pels devinans cui dans del drutz es festa.

V

Fals lauzengiers, fuoc las lenguas vos arga
e que perdatz ams los huelhs de mal cranc,
que per vos son estrag caval e marc
qu'amor baiassatz qu'a pauc del tot no tomba:
confonda'us Dieus! –e sai vos dire com,
qe'us faitz als drutz maldir e viltener;
mals astres es qui'us ten desconnoissens
que piegers es qui plus vos amonesta.

VI

Na Mielhs-de-be, ja no'm siatz avarga,
qu'en vostr'amor me trobaretz tot blanc,
qu'ieu non ai cor ni poder qu'em descarc
del ferm voler que n'es pars de retomba,
que quan m'esvelh ni clau los huelhs de som
vostre remanc, quan leu ni vau jazer;
e no'us cuges que n'abais mos talens:
no o fara qu'ara'l sent en la testa.

VII
Arnautz a fag e fara loncs atens
qu'atenden fai pros hom richa conquesta.




Ans que sim reston de branchas


I

Ans que sim reston de branchas
sec ni despuelhat de fuelha
farai, c'Amors m'o comanda,
breu chanson de razon lonia,
que gen m'a ducx de las artz de s'escola:
tan sai que'l cors fas restar de suberna
e mos buous es pro plus correns que lebres.

II

Ab razos coindas et franchas
m'a mandat qu'ieu no m'en tuelha
ni autra no serva ni'n blanda
pus tan fai qu'ab si m'aconia,
e'm ditz que flors no'il semble de viola
que's camja leu si tot noquas iverna,
anz per s'amor sia laurs o genebres.

III

Ditz «Tu, qu'alhors non t'estanchas
per autra que't denh ni't cuelha;
totz plaitz esquiv'e desmanda
sai e lai qui que't somonia,
que's clama folh qui se meteis afola;
e tu no far falha don hom t'esquerna
mas apres Dieu lieis honors e celebres.

IV

E tu c'o aus, non t'afranchas
per respieg qu'amar no't vuelha:
sec, s'il te fui ni't fai guanda,
que greu er qu'om no'i aponia
qui s'afortis de preiar e no cola,
qu'en passera part las palutz d'Uzerna
Mon Pelegrin lai on cor en jos Ebres.»

V

S'ieu n'ai passatz pons ni planchas
per lieis, cujatz qu'ieu m'en duelha?
Non eu, qu'ab joi es vianda
me sap far mezina conia
baizan tenen, e'l cors, si tot si vola,
no's part de lieis qui'l capdel'e'l governa.
Cors, on qu'ieu an, de lieis no't luins ni't sebres!

VI

De part Nil entro c'a Sanchas
genser no's vest ni's despuelha,
e sa beatatz es tan granda
que semblaria'us messonia;
be'm vai d'Amor, que m'abrassa e m'acola,
e no'm frezis freitz ni gels ni buerna,
ni'm fai doler mals ni gota ni ni febres.

VII
Sieus es Arnautz del sim tro en la sola
e no vuelh ges ses lieis aver Lucerna
ni'l senhoriu del renc per on cort Ebres.




D'autra guiz e d'autra razo


I

D'autra guiz e d'autra razo
m'aven a chantar que no sol,
e no'us cugetz que de mon dol
esper a far bona chanso,
mas mestier m'es qu'ieu fassa merceiar
a mans, chantan lieis qui m'encolp a tort,
qu'ieu n'ai lezer qu'estiers non parl'ab tres.

II

Merce dei trobar e perdo
si'l dreitz uzatges no'm destol
tal que de merceiar no'm tol;
ja salvet Merces lo lairo
que autre be no'l podia salvar;
ieu non ai plus ves ma vida cofort
que, si'l dreitz qu'ai no'm val, valha'm Merces.

III

Donc a hom dreg en Amor? No,
mas cujarion–s'o li fol
qu'ela'us encolpara, si's vol,
quar li Frances no son Guasco
e quar la naus frai ans que fos a Bar:
las! per aital colpa sui pres de mort,
que d'als, per Crist, no sai qu'ieu tort l'agues.

IV

Ar conosc ieu e sap mi bo
qu'om nos part leu de so que vol,
ans n'a cor plus humil e mol
si tot l'estrai un temps son do:
per mi'us o dic qu'anc non puec dezamar
selha que'm tolh del tot joy e deport,
ans m'afortis ades on pieger m'es.

V

Hueimais, senhor e compagno,
per Dieu, ans quei del tot m'afol
preiatz lieis don m'amor no's tol
que n'aia merce cum del so,
e diguas tug, pus non l'aus nominar:
bela, prendetz per nos n'Arnaut en cort
e no metatz son chantar en deves.




Ab gai so cuindet e leri

I

Ab gai so cundet e leri
fas motz e capus e doli,
que seran verai e sert
quan n'aurai passat la lima,
qu'Amor marves plan e daura
mon chantar que de lieis mueu
cui Pretz manten e governa.

II

Tot jorn melhur e esmeri
quar la gensor am e coli
del mon, so'us dic en apert:
sieu so del pe tro qu'al cima
e si tot venta'ill freg'aura,
l'amor qu'ins el cor mi pleu
mi ten caut on plus iverna.

III

Mil messas n'aug en proferi
e'n art lum de cer'e d'oli
que Dieu m'en don bon acert
de lieis on no'm val escrima;
e quan remir sa crin saura
e'l cors qu'a graile e nueu
mais l'am que qui'm des Luzerna.

IV

Tan l'am de cor e la queri
qu'ab trop voler cug l'am toli,
s'om ren per trop amar pert,
que'l sieu cors sobretrasima
lo mieu tot e non s'aisaura:
tan n'a de ver fag renueu
q'obrador n'ai'e taverna.

V

No vuelh de Roma l'emperi
ni qu'om m'en fassa postoli
qu'en lieis non aia revert
per cui m'art lo cors e'm rima;
e si'l maltrait no'm restaura
ab un baizar anz d'annueu,
mi auci e si enferna.

VI

Ges pel maltrag que'n soferi
de ben amar no'm destoli;
si tot mi ten en dezert
per lieis fas lo son e'l rima:
piegz tratz, aman, qu'om que laura,
qu'anc non amet plus d'un hueu
sel de Moncli Audierna.

VII

Ieu sui Arnautz qu'amas l'aura
e cas la lebre ab lo bueu
e nadi contra suberna.




Pus Raimons e Truc Malecx


I

Pus Raimons e Truc Malecx
chapten n'Enan e sos decx,
e ieu serai vielhs e senecx
ans que m'acort in aital precx
don puesca venir tan grans pecx:
al cornar l'agra mestiers becx
ab que traisses del corn lo grecx;
e pueis pogra leu venir secx
que'l fums es fortz qu'ieis d'inz des plecx.

II

Ben l'agr'ops que fos becutz
e'l becx fos loncx e agutz,
que'l corns es fers, laitz e pelutz
e prions dinz en la palutz,
e anc nul jorn no estai essutz,
per que rellent en sus lo glutz
c'ades per si cor ne redutz:
e no taing que mais sia drutz
cel que sa boc'al corn condutz.

III

Pro'i agra d'azaus assais,
de plus bels que valgron mais;
e si en Bernatz s'en estrais,
per Crist, anc no'i fes que savais,
car l'en pres paors et esglais:
que si'l vengues d'amon lo rais,
si l'escaldera'l col e'l cais;
e no's cove que dona bais
aquel que cornes corn putnais.

IV

Bernatz, ges eu no m'acort
al dig Raimon de Durfort
qe vos anc mais n'aguessetz tort,
que si cornavatz per deport
ben si trobavatz fort contrafort,
e la pudors agra'us tot mort,
que peitz ol no fa fems en ort:
e vos, qui que'us en desconort,
lauzatz en Dieu que'us n'a estort!

V

Ben es estortz de perilh
que retrag for'a son filh
e a totz aicels de Cornilh;
mielz li vengra fos en eisilh
que la cornes el enfonilh
entre l'esquin e'l pencenilh
per on se legon li rovilh;
ja no saubra tant de gandilh
no'l compisses lo groing e'l cilh.

VI

Bernatz de Cornes no s'estrilh
al corn cornar ses gran dozilh
ab que'l trauc tap el penchenilh:
pueis poira cornar ses perilh.




Anc ieu non l'aic, mas elha m'a

I

Anc ieu non l'aic mas elha m'a
totz temps en son poder Amors
e fai'm irat let, savi fol
cum selhui qu'en re nos torna,
c'om no's defend qui ben ama,
qu'Amors comanda
qu'om la serv'e la blanda:
per qu'ieu n'aten
sufren
bona partida
quan m'er escarida.

II

Eu dic pauc q'ins el cor m'esta
q'estar me fa temen paors;
la lenga's feing mas lo cors vol
so don dolen si sojorna:
ie'n languis, mas no s'en clama
qu'en tant a randa
cum mars terra guaranda
non a tan gen,
prezen
cum la cauzida
qu'ieu ai encobida.

III

Tant sai son pretz fin e certa
per qu'ieu no'm puesc virar alhors;
per so fatz ieu que'l cor m'en dol,
can soleilz clau ni sojorna:
eu non aus dir qui m'aflama;
lo cor m'abranda
e'ill uelh n'an la vianda,
quar solamen
vezen
m'estai aizida.
Ve'us que'm ten a vida!

IV

Fols es qui per parlar en va
quer com sos jois sia dolors,
que lauzengier, cui Deus afol,
non an ges lengua adorna:
l'us cosselh'e l'autre brama,
per que's desmanda
amors c'als fora granda;
mas ieu'm defen
fenhen
de lor bruida
e a em ses falhida.

V

Pero jauzen me te e sa
ab un plazer ab que m'a sors;
mas mi no passara ja'l col
per paor qui'l no'm fos morna,
q'enquera'm sen de la flama
d'Amor qui'm manda
que mon cor non espanda:
si fatz coven,
temen,
pus vei per crida
manht'amor delida

VI

Maint bon chantar levet e pla
n'agr'ieu plus fait si'm fes secors
cil q'em dona joi e'l me tol,
q'er sui letz er m'o trastorna,
car a son vol me liama.
Re no'il demanda
mos cors ni no'ill fai guanda,
mas franchamen
li'm ren:
donc, si m'oblida,
Merces es perida.

VII

Mielz–de–ben ren,
si't pren,
chanzos grazida
qu'Arnautz non oblida.




Doutz braitz e critz

I

Douz braitz e critz
e chans e sos e voutas
aug dels auzelhsqu'en lur lati fan precz
quecx ab sa par, atressi cum nos fam
ab las amiguas en cui entendem:
e doncas ieu, qu'en la gensor entendi,
dei far chanso sobre totz de tal obra
que no'i aia mot fals ni rim'estrampa.

II

No fui marritz
ni no prezi destoutas
al prim qu'intrei el chastel dins los decx,
lai on estai midonz don ai gran fam
qu'anc non ac tal lo neps de sanh Guillelm:
mil vetz lo jorn en badail e'm n'estendi
per la bella que totas autras sobra
tan cum val mais gran gaug que no fai rampa.

III

Ben fui grazitz
e mas paraulas coutas,
per so que ges al chauzir no fui pecx,
ans volgui mais penre fin aur qu'eram
lo jorn que ieu e midons nos baizem
e'm fetz escut de son bel mantelh endi,
que lauzengier fals, lengua de colobra,
non o visson don tan mals motz escampa.

IV

Ges rams floritz
de floretas envoutas
cui fan tremblar auzelho ab lurs becx
non es plus fresc, per qu'ieu no vuelh Roam
aver ses lieiz ni tot Iheruzalem:
pero totz fis mas juntas a li'm rendi,
qu'en lieis amar agr'ondra'l reis de Dobra
o selh cui es l'Estel' e Luna–Pampa.

V

Dieus lo cauzitz
per cui furon assoutas
las fallidas que fe Longis lo cecx,
voilla q'ensems eu e midons jagam
en la cambra on amdui nos mandem
uns rics covens don tan gran joi atendi
que'l sieu bel cors baisan, rizen descobra
e qu'el remir contra'l lum de la lampa.

VI

Boca que ditz?
Eu cug que m'auras toutas
tals promessas que l'emperaire grecx
en for'onratz e'l senher de Roam
o'l reis que ten Sur e mais Besleem:
donc ben sui fols que tan quier que'm rependi
que gens Amors non a poder que'l cobra,
ni san Genieis, nuill om que joi acampa.




Quan chai la fuelha


I

Quan chai la fuelha
dels aussors entressims
el freg s'erguelha
don seca 'l vais e'l vims,
del dous refrims
vei sordezir la bruelha:
mais ieu sui prims
d'Amor qui que s'en tuelha.

II

Tot quan es gela,
mas ieu no puesc frezir
qu'amors novela
mi fa'l cor reverdir;
non dei fremir
qu'Amors mi cuebr'em cela
em fai tenir
ma valor em capdela

III

Bona es vida
pus Joia la mante
quei tals n'escrida
qui ges non vai tam be;
no sai de re
coreillar m'escarida
que per ma fe
de mielhs ai ma partida.

IV

De drudaria
no'm sai de re blasmar,
qu'autrui paria
trastorn en reirazar;
geb as sa par
no sai doblar m'amia
q'una non par
que segonda no'l sia

V

No vuelh s'asemble
mos cors ab autr'amor
si qu'eu ja'l m'emble
ni volva'l cap alhor:
no ai paor
que ja selh de Pontremble
n'aia gensor
de lieis ni que la semble.

VI

Tant es per genta
selha que'm te joios
las gensors trenta
vens de belhas faisos:
ben es razos
doncas que mos chans senta
quar es tan pros
e de ric pretz manenta.

VII

Vai t'en chanzos,
denan lei ti presenta,
que s'ill no fos
no'i meir'Arnautz s'ententa.




Lancan vei fueill'e flor e frug

I

Lancan vei fueill'e flor e frug
parer des arbres el ramel
e aug lo chan que fan e'l brug
ranas el riu, el bosc l'auzel,
adonc mi fueill'e'm flor'e'm fruch'Amors
el cor tan gen qe la nueg mi ressida
can autra gen dorm e pauz'e sojorna.

II

Er sai eu c'Amors m'a condug
el sieus plus seguran castel
don non dei renda ni trahug,
anz men fag don e chapdel;
non ai poder ni cor qe'm vir aillors,
q'enseniamenz e feeutatz plevida
lai pren estar, car bon pretz s'i adorna.

III

Amors de vos ai fag estug
lonjamen verai e fizel,
c'anc non fiz ganda no esdug
d'amar anz m'era bon e bel:
e vos faitz me dels gran afans secors,
Merces d'aitan qe'l miels aia eslida
don par soleils jusqu'al ser que s'ajorna.

IV

D'enjan mi tuel e d'enuech fug
per Amor ab que m'atropel,
don ai un tal ver dir adug
re no sai qe mentirs espel:
oimais pres eu ben pauc lauzenjadors
per so q'eu voil m'en vol sil c'ai cobida
e eu sol soi qe'ls sieus ditz non trastorna.

V

Si l'auzes dir ben saubron tug
qe Jois mi monta'l cor en cel,
car deport mi creis e desdug
la bela qe d'amor apel:
mon bon esper mi dobla sa valors
car qi mais val mais dopta far faillida,
ez il non es de re trista ne morna.

VI

D'aqest amor so loin fordug
domneador feinen fradel;
pero si's n'an main pretz destrug
tal qe's fan coinde ez isnel;
et eu qe soi dels leials amadors
estau jauzens, c'Amors e Jois mi guida
lo cor en joi, qe aillors no's trastorna.

VII

Vai t'en chanzos, a la bela de cors
e dijas li c'Arnautz met en oblida
tot'autr'amor per leis vas cui s'atorna.




Er vei vermeills, vertz, blaus, blancs, gruocs

I

Er vei vermeills, vertz, blaus, blancs, gruocs,
vergiers, plais, plans, tertres e vaus;
e'il votz dels auzels son'e tint
ab doutz acort maitin e tart:
so'm met en cor q'ieu colore mon chan
d'un'aital flor don lo fruitz si'amors
e jois lo grans e l'olors d'enuo gandres.

II

D'Amor mi pren penssan lo fuocs
e'l desiriers doutz e coraus,
e'l mals es saboros q'ieu sint,
e'il flama soaus on plus m'art,
c'Amors enquier los sieus d'aital semblan,
verais, francs, fis merceians, parcedors,
car a sa cort notz orguoills e val blandres.

III

Mas mi no camja temps ni luocs,
cosseils, aizina, bes ni maus;
e s'ieu al meu enten vos mint,
ja mais la bella no'm regart,
q'el cor e'l sen tenc dormen e veillan,
qu'eu non vuoill ies, mas per gein treu aillors,
esser ses lieis on plus valc Alixandres.

IV

Maintas vetz m'es solatz enuocs
ses lieis, car de liei vuoill sivaus
ades dir lo carton o'l qint
qe'l cor non vir vaus autra part;
per so n'ai d'als pensamen ni talan,
qu'il m'es de totz los bos sabers sabors
e vei l'el cor ser'en Poll'o en Flandres.

V

Mout desir qu'eu si'enqer sos cuocs
on m'escaia aitals jornaus
qu'ien vuria be d'anz plus vint,
tan me te'l cor baut e gaillart:
ben son donc fols! que vau aillors cercan?
que eu non vuoil, lai on son las ricors,
baillir que clauon Tigris e Meandres.

VI

Entr'autres fatz soven feinz juocs,
e'l jorns sembla'm us anoaus,
e pesa'm, car Dieus no'm cossint
com pogues temps breujar ab art,
que loncs respiegs fai languir fin aman:
lun'e soleills, trop faitz lonc vostre cors!
Pesa'm car plus sovens no'us faill resplandres.

VII

A lieis cui son vai chanssons, derenan,
c'Arnautz non sap comtar sas grans ricors
que d'aussor sen li auria ops espandres.




Amors e jois e luecs e temps


I

Amors e jois e luecs e temps
mi fan tornar lo sen en derc
d'aquel joi qu'avia l'autr'an
quan chassava lebr'ab lo bou:
ara'm va meils d'Amor e pieis,
car ben am, d'aizo'm clam astrucs;
ma Non-Amatz ai nom anquers
s'Amors no venz son dur cor e'l mieus precs.

II

Cel que totz bes pert a ensems,
mestiers l'es qe ric seignor cerc
per restaurar la perd'e'l dan,
qe'l paubres no'il valri'un ou:
per zo m'ai eu chauzit en leis
don non aic lo cor ni'ls oils clucs,
e pliu't, Amors, si la'm conqers,
trevas tostemps ab totas fors dels decs.

III

Pauc pot hom valer de joi sems;
per me'l sai que l'ai agut berc,
car per un sobrefais d'afan
don la dolor del cor non mou
-e s'ab joi l'ira no'm foreis...-
tost m'auran mei paren faducs;
pero tal a mon cor convers
q'en lais amar volgra morir senecs.

IV

Non sai om tan si'en Dieu frems,
ermita ni monge ni clerc,
com ieu sui seleis de cui chan,
e er proat anz de l'annou;
liges sui seus meilz qe demeis,
si'm for'eu si fos reis o ducs:
tant es en lieis mos cors esmers
qe s'autra'n voil ni'n deing donc si'eu secs.

V

D'aizo c'ai tant duptat e crems
creis ades e meillur e'm derc,
que's reproers c'auzi antan
me dis que tan trona tro plou;
e s'ieu mi pec cinc anz o seis,
ben leu, can sera blancs mos sucs,
jauzirai zo per qu'er sui sers,
c'aman preian s'afranca cor ufecs.

VI

De luencs suspirs e de grieus gems
mi pot trar cella cui m'aerc
c'ades ol per un bel semblan
n'ai mogut mon chantar tut nou.
Contramon vauc e no m'escreis,
car gent mi fai cujar mos cucs.
Cor, vai sus! ben fas si't suffers:
sec tant q'en leis c'as encubit no't pecs.

VII

Ans er plus vils aurs non es fers
c'Arnautz desam leis ont es fermanz necs.




L'aur amara

I

L'aur amara
fa'ls bruels brancutz
clarzir,
que'l dous'espeis'ab fuelhs,
e'ls letz
becx
dels auzels ramencx
te babs e mutz,
pars
e non pars,
per que m'esfortz
per far e dir
plazers
a manhs per lei
qui m'a virat bas d'aut,
don tem morir
si l'afans no m'asoma.

II

Tan fo clara
ma prima lutz
d'eslir
lei don cre'l cors los huelhs,
non pretz
necx
mans dos aigovencx
d'autra, s'esdutz
rars
mos preiars:
pero deportz
m'es ad auzir
volers;
bos motz segrei
de lieis don tan m'azaut
qu'al sieu servir
sei del pe tro c'al coma.

III

Amors, guara!
sui be vengutz?
Cauzir
tem far, si'm dezacuelhs
tal detz
pecx,
que t'es mielhs que't trencx,
qu'ieu sui fis drutz,
cars
e non vars;
ma'l cors ferm fortz
me fai cobrir
mainhs vers,
qu'ap tot lo nei,
m'agr' ops us bais al caut
cor refrezir,
que no'i val autra goma.

IV

Si m'ampara,
silh que'm trautz,
d'aizir
qui es de pretz capduelhs,
dels quetz
precx
qu'ai dedins a rencx
l'er for rendutz
clars
mos pensars:
quieu fora mortz
mas fa'm sufrir
l'espers
que'lh prec que'm brei,
qu'aisso'm te let e baut,
que d'als jauzir
non val jois un poma.

V

Doussa car'a
totz aips volgutz,
sofrir
m'er per vos manhs erguelhs,
quar etz
decx
de totz mos fadencx
don ai manhs brutz
pars;
e guabars
de vos no'm tortz
ni'm fai partir
avers,
c'anc non amei
ren tan amens d'ufaut,
ans vos dezir
plus que Dieu silh de Doma.

VI

Ara't para,
chans e condutz,
fornir
al rei qui te rucuelhs,
quar Pretz,
secx
sai, lai es doblencx,
e mantegutz
dars
e manjars:
de joi la't portz.
son anel mir
si'l ders,
qu'anc non estei
jorn d'Araguo que'l saut
no'i volgues ir;
mas sai m'an clamat: «roma!»

VII

Fez es l'acrotz:
qu'el cor remir
totz sers
lieis cui dompnei,
ses parsonier Arnaut,
qu'en autr'albir
n'esfort m'entent'a soma.




En breu brizara'l temps braus

I

En breu brizara'l temps braus
e'l biza, e'l brus e'l blancx
qui s'entresenhon trastuig
de sobre claus ram de fuelha:
qu'ar no'i chant'auzel ni piula,
m'ensenh Amors qu'ieu fassa donc
chan que non er segons ni tertz,
ans prim d'afrancar cor agre.

II

Amors es de pretz la claus
e de proeza us estancx
don naisson tut li bon frug,
s'es qui leialmen los cuelha,
que un delis gels ni niula,
mentre que's noiris el bon tronc:
mas si'l romp trefas ni culvertz,
peris tro leial lo sagre.

III

Falhirs emendatz es laus;
e ieu senti'm n'ams los flancx
que mais n'ai d'amor ses cug
que tals qu'en parl'e's n'orguelha,
que piegz me fa'l cor de friula;
mentr'ela'm fes semblant embronc,
mais volgr'ieu trair pen'els desertz
on anc non ac d'auzels agre.

IV

Bona doctrina e suaus
e cors clars, suptils e francx
manda'm er al ferm condug
de leis don plus vuelh que'm cuelha,
quar, si'm fo fera escriula,
era jauzen breuja'm temps lonc,
qu'il m'es plus fina e ieu lieis sertz
que Talant e Meleagre.

V

Tan dopti que per non-aus
devenc soven ners e blancx;
si m'a'l sen Desirs forsdug
non sap lo cors trep o's duelha;
mas Jois qui d'esper m'afiula
m'encolpa quar no la somonc,
per que sui del prec tan espertz
non ai d'als talan neis magre.

VI

Pensar de liei m'es repaus,
e tragua'm ambs los huelhs crancx
s'a lieis vezer no'ls estug;
e'l cor non creatz qu'en tuelha,
quar orars ni jocx ni viula
no'm pot de lieis un travers jonc
partir...qu'ai dig? Dieu, tu m'o mertz
o'm peris el pelac agre.

VII

Arnautz vol sos chans sia ufertz
lai on dous motz mou en agre.




Autet e bas entre'ls prim fuelhs


I

Autet e bas entre'ls prim fuelhs
son nou de flors els ram li renc,
e no'i te mut bec ni guola
nuls auzels, ans brai e canta
quadaus
en son us:
per joi qu'ai d'els e del temps
chan, mas Amors mi assauta,
que'ls motz ab lo so acorda.

II

Dieu o grazisc e a mos huelhs,
que per lor conoissensa'm venc
Jois qu'a dreit auci e fola
l'ira qu'ieu n'aui e l'anta.
Ar vau sus
qui que'n mus
d'Amor, don sui fis e frems,
qu'ab lieis qu'al cor plus m'azauta
sui liatz ab ferma corda.

III

Merces, Amors, qu'aras m'acuelhs!
Tart mi fo, mas en grat m'o prenc,
quar, si m'art dins la meola
lo fuecs non vuelh que s'escanta;
mas pels us
estauc clus
qui d'autrui joi fan greus gems,
e pustel'ai'en sa gauta
selh qu'ab lieis se dezacorda.

IV

De bon'amor falsa l'escuelhs,
e drutz es tornatz en fadenc,
qui di que'l parlars no'l cola
nulha re qu'al cor crebanta
de Pretz l'us;
quar enfrus
es d'aquo qu'ieu molt ai crems;
e qui de parlar tressauta
dreitz es qu'en la lengua's morda.

V

Vers es qu'ieu l'am, e es orguels:
mas ab jauzir celat lo trenc;
qu'anc pus sainh Paul fe pistola
ni nuls hom dejus caranta,
no pot plus
neis Jhesus
far de tals, quar a abstemps
los bos aips don es plus auta
selha qu'om per pros recorda.

VI

Pretz e Valors, vostre capduelhs
es la bella c'ab si'm retenc,
qui m'a sol e ieu lieis sola,
qu'autr'el mon no m'atalanta,
ans sui brus
e estrus
a'ls autras e'l cor tenc prems;
mas pel sieu joi trep'e sauta
no vuelh qu'autra m'o comorda.

VII

Arnautz ama e non di nemps,
qu'Amors m'afrena la gauta
que fols guaps non la comorda.




Sol sui qui sai lo sobrafan q'em sortz

I

Sol sui qui sai lo sobrafan qu'em sortz
al cor d'amor sofren per sobramar,
que mos volers es tant ferms et entiers
c'anc non s'esduis de celliei ni s'estors
cui encubic al prim vezer s'e puois:
c'ades ses lieis dic a lieis cochos motz;
puois quand la vei non sai, tant l'ai, que dire.

II

D'autras vezer sui secs e d'auzir sortz
q'en sola lieis vei e aug e esgar,
e jes d'aisso no'il sui fals plazentiers
que mais la vol non ditz la bocha'l cors,
qu'ieu non vau tant chams vauz ni plas ni puois
q'en un sol cors trob aissi bons aips totz,
q'en lieis los volc Dieus triar e assire.

III

Bon ai estat a maintas bonas cortz,
mas sai ab lieis trob pro mais que lauzar:
mesur'e sen e autres bos mestiers,
beutat, joven, bos faitz e bels demors;
gen l'enseignet cortesia la duois
tant a de si totz faitz desplazens rotz
de lieis non cre res de ben si'a dire.

IV

Nuills jauzimen no'm fora breus ni cortz
de lieis cui prec q'o vuoilla devinar,
o ja per mi non o sabra estiers
si'l cors ses dich no's presenta defors,
que jes Rozers, per aiga qe l'engrois,
non a tal briu c'al cor plus larga dotz
no'm fass', estanc d'amor, qan la remire.

V

Jois e solatz d'autra'm par fals e bortz,
c'una de pretz ab lieis no'is pot egar,
qe'l sieus solatz es dels autres sobriers.
Hai, si no l'ai, las, tan mal m'a comors!
Pero l'afans m'es deportz, ris e jois,
car en pensan sui de lieis lecs e glotz:
hai Dieus, si ja'n serai estiers gauzire!

VI

Anc mais, so'us pliu, no'm plac tant treps ni bortz,
ni res al cor tant de joi no'm poc dar
cum fertz aquel, don anc feinz lausengiers
non s'esbruic, c'a mi sol so's tresors.
Dic trop? ieu non, sol lieis non si'enois:
bella, per Dieu, lo parlar e la votz
vuoill perdr'enans que diga ren qe'us tire.

VII

E ma chanzos prec que no'us si'enois
car, si voletz grazir lo son e'ls motz,
pauc prez'Arnautz cui que plass'o que tire.

2 comments:

LOCUS SOLUS said...

Βάλτε, ντε, και καμμιά παρτιτούρα!

Γιωργος Κεντρωτης said...

locus solus: Στο μέλλον, μαέστρο!